Cùng đi trên một tuyến đường, có người hiếm khi cán đinh, trong khi người khác lại gặp liên tục. Sự khác biệt không hoàn toàn nằm ở may rủi, mà còn xuất phát từ cấu tạo lốp, mức tải của xe và cả thói quen lái của tài xế.
Áp suất và loại lốp
Áp suất lốp dưới mức tiêu chuẩn là nguyên nhân phổ biến khiến xe dễ cán đinh. Lốp non hơi khiến diện tích tiếp xúc giữa bánh và mặt đường tăng lên, khiến tỷ lệ cán phải các vật nhọn cũng tăng theo. Trong khi đó, lốp được bơm đủ hơi có bề mặt cứng, căng và tiết diện tiếp xúc với mặt đường ít hơn, qua đó ít cán phải đinh hơn.
Về cấu tạo, lốp không săm (tubeless) và lốp run-flat thường có lớp cao su dày, thành cứng, có thể giữ hơi tạm thời khi bị vật nhọn xuyên qua. Loại lốp có săm truyền thống mỏng hơn, dễ xuyên thủng và xì hơi nhanh hơn khi bị đinh đâm. Một số người sử dụng dung dịch chống đinh, nhưng các kỹ thuật viên khuyến cáo đây chỉ nên là biện pháp tạm thời, vì dung dịch có thể làm mất cân bằng bánh xe hoặc ảnh hưởng đến độ bám đường.
Thiết kế gai lốp sâu, nhiều rãnh giúp tăng khả năng thoát nước nhưng cũng có thể khiến các mảnh kim loại nhỏ bị kẹt lại giữa các rãnh cao su, lâu ngày dẫn đến thủng. Trong khi đó, gai lốp mịn, ít rãnh dễ đẩy vật thể ra ngoài hơn, nhưng chỉ phù hợp với mặt đường bằng phẳng, không an toàn nếu đường trơn hoặc ướt.
Cuối cùng, tuổi thọ của lốp cũng là nguyên nhân ảnh hưởng đến mức độ dễ dính đinh. Khi lốp đã cũ, bề mặt cao su trở nên chai cứng, rạn nhỏ và dễ nứt, khiến vật nhọn có thể xuyên qua dễ hơn so với lốp còn mới. Ngoài ra, lớp bố thép và sợi nylon bên trong cũng suy yếu theo thời gian, làm giảm khả năng chống đâm thủng.
Trọng lượng và phân bổ tải trọng của xe
Cùng một loại lốp, xe nặng sẽ dễ bị thủng hơn xe nhẹ. Khi tải trọng dồn xuống bánh, áp suất tiếp xúc tăng lên, khiến đinh hoặc mảnh sắt dễ cắm sâu vào cao su. Ở xe máy chở hàng hoặc ôtô chất nhiều hành lý, bánh sau thường chịu tải lớn hơn nên tỷ lệ thủng cũng cao hơn. Nếu xe lệch tải, ví dụ chở nặng một bên hoặc phần sau, bánh ở vị trí đó càng dễ bị hư hại.
Chính vì thế, các hãng thường khuyến nghị tăng áp suất lốp thêm khoảng 10-15% khi xe chở đủ tải để tránh tình trạng hư hỏng lốp này.
Thói quen lái của tài xế
Việc thường chạy sát lề phải, đặc biệt ở những đoạn đường có xe tải hoặc container qua lại, có thể khiến nguy cơ bị thủng lốp tăng lên. Khi xe lớn di chuyển, luồng gió và bánh xe có thể hất mảnh sắt, bu-lông hoặc đinh ra mép đường, do đó các xe di chuyển ở lề phải sẽ “hứng” đinh nhiều hơn.
Như vậy, việc cán đinh không hoàn toàn là chuyện rủi ro, mà có một phần kỹ thuật và thói quen lái xe ảnh hưởng đến việc này. Qua đó, để giảm thiểu khả năng bị cán đinh, chủ xe cần giữ đúng áp suất, chọn lốp thích hợp với địa hình, và chọn vị trí di chuyển hợp lý khi di chuyển trên đường.
Hồ Tân