Thoái hóa khớp gối là tình trạng lớp sụn khớp bị mài mòn do nhiều nguyên nhân, phổ biến nhất là do lão hóa. Khi người bệnh chuyển động, các đầu xương của khớp gối cọ xát với nhau gây đau, sưng, cứng, giảm khả năng di chuyển và có thể hình thành các gai xương.
BS.CKI Đoàn Vi Diệu, khoa Phục hồi chức năng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết vật lý trị liệu là một phần không thể thiếu trong điều trị thoái hóa khớp gối nhờ tác dụng giảm đau, cải thiện vận động và sức mạnh cơ bắp, góp phần trì hoãn tiến triển bệnh hoặc phẫu thuật. Phương pháp này còn giúp giảm lượng thuốc mà người bệnh phải dùng, từ đó giảm nguy cơ gặp phải tác dụng phụ do dùng thuốc giảm đau, chống viêm trong thời gian dài.
Vật lý trị liệu điều trị thoái hóa khớp gối gồm ba hình thức chính là tác nhân vật lý, trị liệu bằng tay và vận động trị liệu.
Tác nhân vật lý là hình thức điều trị có sử dụng các máy móc hỗ trợ như máy laser công suất cao, máy điều trị bằng sóng radio, máy điều trị xung kích, máy điều trị bằng từ trường… Các máy móc này sử dụng sóng âm, nhiệt độ hoặc kích thích điện để giảm đau, giảm viêm và phù nề nhẹ quanh khớp, tăng tuần hoàn và dinh dưỡng mô khớp, tăng tính mềm dẻo, giảm co cứng cơ – bao khớp, tăng hiệu quả của vận động trị liệu…
Trị liệu bằng tay thông qua kích thích cơ học, tăng lưu thông máu và giảm kích thích cảm thụ đau, giúp mô mềm quanh khớp mềm mại hơn. Các kỹ thuật huy động khớp làm giảm dính khớp, cải thiện tầm độ gấp duỗi, kỹ thuật kéo giãn và trượt khớp có thể giúp tái lập chuyển động sinh lý, giảm áp lực không đều lên sụn….
Vận động trị liệu sử dụng các bài tập chủ động, thụ động, có hoặc không có kháng lực, bài tập chức năng… Mỗi nhóm bài tập sẽ có các lợi ích khác nhau gồm:
Nhóm bài tập tăng sức mạnh cơ tác động đến cơ tứ đầu đùi (nhóm cơ chính giúp ổn định khớp gối), cơ gân kheo (hỗ trợ gấp gối và ổn định khớp), cơ mông và cơ hông (cải thiện kiểm soát chi dưới và dáng đi), cơ bắp chân (hỗ trợ đẩy trong giai đoạn cuối khi đi bộ).
Nhóm bài tập duy trì và tăng tầm vận động khớp gồm các bài tập co – duỗi gối, kéo giãn khớp gối nhẹ nhàng. Người bệnh cũng có thể thực hiện các bài tập trượt gót, lăn bi hoặc đạp xe tĩnh để duy trì biên độ vận động mà ít gây tải lên khớp.
Nhóm bài tập thăng bằng và kiểm soát vận động như tập giữ thăng bằng một chân, đứng trên bề mặt không ổn định, tập điều chỉnh dáng đi bằng cách bước đều, tránh lệch trục khớp, hoặc tập phản xạ và phối hợp chi dưới để giảm nguy cơ té ngã.
Nhóm bài tập cải thiện chức năng, thể lực tổng quát và kiểm soát cân nặng như tập leo cầu thang nhằm phục hồi sức mạnh và kiểm soát khớp khi chịu tải. Đi bộ giúp tăng sức bền và khả năng vận động độc lập…
Bác sĩ Diệu cho biết vật lý trị liệu là phương pháp điều trị được cá thể hóa phù hợp với tình trạng thoái hóa khớp gối của từng người bệnh. Do đó, để đạt hiệu quả như mong đợi, người bệnh cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, nhất là trong các bài tập vận động. Bên cạnh đó, vật lý trị liệu là phương pháp điều trị dài hạn, người bệnh nên cố gắng duy trì việc tập luyện và thực hiện các liệu pháp trị liệu vật lý theo đúng hẹn của bác sĩ để đạt hiệu quả tốt nhất. Người bị đau nhiều hơn hoặc ngay khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường khác nên đến bác sĩ khám.
Phi Hồng
| Độc giả gửi câu hỏi về bệnh cơ xương khớp tại đây để bác sĩ giải đáp |