Vừa có đề xuất nghiên cứu việc hoán cải xe máy chạy xăng sang điện. Nghe qua thì có vẻ hợp lý khi có thể tận dụng được hàng chục triệu xe máy đang lưu hành. Nhưng nếu nghĩ kỹ, theo tôi việc này không hề đơn giản. Thậm chí, với người tiêu dùng, nó có thể tốn kém và rủi ro hơn nhiều so với việc mua một chiếc xe điện chính hãng mới.
Nếu giả sử có chương trình hoán cải được triển khai, câu hỏi đầu tiên là: Ai sẽ thực hiện việc đó? Cơ sở nào được cấp phép và kiểm định chính thức cho việc hoán cải động cơ xăng sang điện?
Chưa kể, mỗi dòng xe có thiết kế khác nhau, khung sườn, tải trọng, hệ thống truyền động đều được tối ưu cho động cơ đốt trong. Việc thay pin, lắp động cơ điện và bộ điều khiển mới không chỉ cần kỹ thuật cao mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn khi vận hành.
Tiếp theo là vấn đề pháp lý. Sau khi hoán cải, giấy đăng ký xe có được cập nhật lại hay không? Cà vẹt xe sẽ ghi nhận loại xe hoán cải này thế nào? Ai sẽ là người chịu trách nhiệm khi xảy ra sự cố cháy nổ hay tai nạn do lỗi kỹ thuật từ việc hoán cải? Ngay cả bảo hiểm xe cũng sẽ là bài toán cần trả lời.
Còn nếu xét về chi phí, ta có thể chia làm hai trường hợp:
Trường hợp thứ nhất, nếu chi phí hoán cải dưới 50% giá một chiếc xe điện mới (xét loại có giá mềm nhất), thì những câu hỏi đặt ra lại giống như đã nêu: Việc hoán cải ở đâu, ai giám sát, ai kiểm định, và nếu gặp sự cố thì ai chịu trách nhiệm?
Trường hợp thứ hai, nếu chi phí hoán cải trên 50% giá xe điện mới, thì rõ ràng không có lý do gì để không mua hẳn một chiếc xe điện chính hãng. Lúc đó, người dùng vừa được hưởng bảo hành, vừa yên tâm về kỹ thuật và pháp lý.
Tôi cho rằng nếu muốn thúc đẩy giao thông xanh thì nên tập trung vào chính sách hỗ trợ người dân mua xe điện chính hãng, hỗ trợ đổi xe cũ, hoặc cho vay ưu đãi.
Khi chi phí hợp lý, người dân sẽ tự nguyện chuyển đổi mà không cần “hoán cải” phức tạp.
Hữu Duy