BS.CKI Đỗ Thị Hằng, Trưởng chuyên khoa Nội thận – Lọc máu, Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7, cho biết lượng đạm cần thiết cho người bệnh thận phụ thuộc vào giai đoạn bệnh và tình trạng sức khỏe cụ thể của mỗi người, không áp dụng chế độ ăn của bệnh nhân này cho bệnh nhân khác. Tiêu thụ quá nhiều đạm có thể làm tăng gánh nặng cho thận khiến bệnh tiến triển nặng hơn. Tuy nhiên, nếu thiếu đạm, cơ thể bị suy dinh dưỡng, ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.
Để biết chính xác lượng đạm phù hợp, người bệnh cần tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng. Nguyên tắc chung về chế độ ăn là hạn chế đạm nhưng không kiêng hoàn toàn, khi giảm khẩu phần ăn đạm phải bù lại một lượng tương đối từ thuốc hoặc từ sữa. Nên chọn các nguồn đạm sinh học cao dễ hấp thu. “Khẩu phần ăn của người Việt vốn đã ít đạm, nếu kiêng bệnh nhân sẽ suy dinh dưỡng, dẫn đến bị hủy cơ, gây nên tình trạng vừa suy thận lại vừa suy dinh dưỡng”, bác sĩ Hằng nhấn mạnh.
Tùy vào giai đoạn bệnh, có thể cần hạn chế các thực phẩm giàu kali (chuối, cam, khoai tây) và phốt pho (sữa, phô mai, các loại hạt). Bổ sung đủ carbohydrate và chất béo lành mạnh để cung cấp năng lượng cho cơ thể. Người bệnh cũng cần đảm bảo lượng nước cần thiết theo khuyến nghị của bác sĩ.
Bác sĩ Hằng khuyến cáo lượng đạm theo từng giai đoạn bệnh như sau:
Giai đoạn đầu (thận còn hoạt động tốt): Lượng đạm có thể gần như người bình thường, khoảng 0,8-1 g đạm/kg cân nặng/ngày.
Giai đoạn trung bình (suy thận mạn tính): Cần hạn chế đạm hơn, thường khoảng 0,6 – 0,8 g đạm/kg cân nặng/ngày.
Giai đoạn cuối (suy thận nặng, trước khi chạy thận): Hạn chế rất nghiêm ngặt, chỉ khoảng 0,6 g đạm/kg cân nặng/ngày.
Sau khi chạy thận nhân tạo hoặc thẩm phân phúc mạc: Nhu cầu đạm có thể tăng lên vì quá trình lọc máu làm mất đi một phần đạm, thường khoảng 1-1,2 g đạm/kg cân nặng/ngày.
Bác sĩ lưu ý khi chế biến thức ăn, hãy chọn đạm có giá trị sinh học cao, tức loại đạm chứa đầy đủ các axit amin thiết yếu mà cơ thể không tự tổng hợp được, giúp cung cấp đủ dưỡng chất mà không gây quá nhiều gánh nặng cho thận. Loại đạm này có trong sữa đạm dành cho bệnh nhân suy thận.
Phương pháp chế biến cũng nên đơn giản, ưu tiên luộc, hấp, nướng thay vì chiên xào nhiều dầu mỡ. Không nên ăn quá nhiều đạm trong một bữa mà chia nhỏ lượng đạm cần thiết ra các bữa ăn trong ngày giúp thận dễ dàng xử lý hơn. Cần kết hợp với carbohydrate (gạo, khoai, bún, miến) và chất béo lành mạnh để tránh cơ thể phải phân giải đạm thành năng lượng, làm tăng gánh nặng cho thận. Trong một số trường hợp, người bệnh thận có thể dùng các loại bột hoặc thực phẩm bổ sung chuyên biệt để đủ dinh dưỡng mà không tăng gánh nặng cho thận.
Người bệnh cần thường xuyên đến bác sĩ khám để theo dõi chức năng thận và điều chỉnh chế độ ăn nếu cần. Không tự ý kiêng khem quá mức hoặc ăn uống không đúng cách có thể gây suy dinh dưỡng và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
Đình Lâm
| Độc giả đặt câu hỏi về bệnh thận tại đây để bác sĩ giải đáp |