Đài BBC của Anh hôm 13/11 ra tuyên bố cho biết Chủ tịch Samir Shah đã gửi thư cá nhân tới Nhà Trắng, bày tỏ xin lỗi Tổng thống Donald Trump vì đã chỉnh sửa phát biểu của ông trong phim tài liệu Trump: Liệu có cơ hội thứ hai? và dừng phát phim này trên mọi nền tảng.
Mặc dù BBC bày tỏ “chân thành lấy làm tiếc” về cách thức biên tập video, họ cho rằng không có đủ căn cứ để ông Trump kiện đài này với cáo buộc “phỉ báng”. Các luật sư của BBC cũng đã gửi thư phản hồi tới đội ngũ pháp lý của ông Trump.
Trước đó, nhóm luật sư của Tổng thống Trump gửi thư tới BBC, cho họ thời hạn tới ngày 14/11 để gỡ toàn bộ nội dung có đoạn video cắt ghép lời phát biểu của ông vào ngày bạo loạn Đồi Capitol 6/1/2021. Họ yêu cầu BBC xin lỗi và “bồi thường thỏa đáng”, nếu không, ông Trump sẽ thực thi các quyền hợp pháp, trong đó có đệ đơn kiện đòi bồi thường không dưới 1 tỷ USD.
Tổng thống Trump tối 11/11 tiếp tục cảnh báo ông sẽ phải thực hiện vụ kiện, bởi BBC đã lừa dối công chúng và thừa nhận hành động này. “Họ đã thay đổi bài phát biểu rất hay và ôn hòa của tôi thành thứ cực đoan”, ông chủ Nhà Trắng nói. “Tôi nghĩ mình có nghĩa vụ phải hành động”.
Giới chuyên gia nhận định về mặt kỹ thuật, ông Trump có cơ sở pháp lý vững chắc, bởi cắt ghép video và gộp hai phát biểu riêng biệt để tạo ra câu chuyện theo hướng khác chính là hành vi phỉ báng. Nhưng họ lưu ý một người của công chúng như Tổng thống Mỹ thường khó thắng những vụ kiện như vậy.
Đội ngũ luật sư của Tổng thống Trump cho biết họ định đệ đơn kiện lên tòa án bang Florida, nơi ông cư trú. Bang này có thời hiệu khởi kiện tội phỉ báng là hai năm, thay vì một năm như ở Anh. Thời hiệu khởi kiện tại Anh đã qua, bởi phim tài liệu Trump: A Second Chance? có cắt ghép phát biểu của ông Trump được BBC phát sóng từ ngày 28/10/2024.
Mức bồi thường tối đa trong vụ kiện phỉ báng ở Anh là 350.000 bảng (gần 470.000 USD), và thực tế hiếm khi đạt mức này. Tại Mỹ, con số này lên đến 1,4 tỷ USD. Nhưng Mỹ lại có quy định nghiêm ngặt hơn về luật phỉ báng.
Để đơn kiện được tòa thụ lý, ông Trump cần trả lời câu hỏi BBC có chủ động tìm cách thiết lập sự hiện diện tại Florida hay không, và liệu người dân bang này có xem phim tài liệu và cảm thấy bị lừa dối hay không, các chuyên gia pháp lý cho biết. Đây là những yếu tố quan trọng để tòa xác định thẩm quyền xét xử.
Phim tài liệu gây tranh cãi không được phát sóng ở Mỹ, nhưng khán giả gần đây có thể xem trên các nền tảng trực tuyến của BBC. Trong thư gửi BBC, đội ngũ pháp lý của ông Trump nói phim tài liệu “lan truyền rộng rãi trên nhiều nền tảng kỹ thuật số”, tiếp cận hàng chục triệu người trên toàn thế giới.
Luật phỉ báng ở Mỹ nghiêm ngặt hơn đối với người khởi kiện, bởi Tu chính án thứ nhất của Hiến pháp Mỹ bảo vệ quyền tự do ngôn luận. Nguyên đơn còn phải chứng minh bị đơn hành động với “ác ý thực sự”. Quy định này tạo ra áp lực đáng kể với nhóm pháp lý của Tổng thống.
“Bạn không thể biết người khác đang nghĩ gì, trừ khi có bằng chứng cụ thể như email hoặc biên bản cuộc họp”, Emma Thompson, luật sư chuyên giải quyết các vụ kiện liên quan danh tiếng cá nhân tại hãng luật Anh Keystone Law, nói với Al Jazeera. “Bạn phải chứng minh rằng hành vi của họ là có chủ ý, nhằm gây tổn hại cho người khác về danh tiếng hoặc tài chính”.
Các luật sư của ông Trump cho biết họ dự định lập luận rằng hành động cắt ghép video của BBC đã thể hiện sự coi thường sự thật một cách liều lĩnh, và do đó có thể cấu thành “ác ý thực sự”.
BBC có văn phòng đại diện ở thành phố Los Angeles và New York City. Đài này từng bị kiện ở tòa án liên bang Florida và không phản đối thẩm quyền xét xử của tòa. Tuy nhiên, nếu tòa án Florida kết luận họ không có thẩm quyền xem xét đơn kiện, vụ kiện sẽ bị bãi bỏ.
BBC cho biết sẽ tuân thủ quy trình pháp lý. BBC được hưởng sự bảo vệ theo Tu chính án Thứ nhất và tại bang Florida, đài này có thể viện dẫn một đạo luật cho phép bị đơn nhanh chóng bác bỏ những vụ kiện vô căn cứ hoặc mang tính trả đũa.
Theo các chuyên gia pháp lý, BBC cũng có thể lập luận rằng phim tài liệu về cơ bản là đúng sự thật và các quyết định chỉnh sửa không tạo ra ấn tượng sai lệch, hoặc rằng chương trình không gây tổn hại đến danh tiếng của ông Trump.
Trước khi Chủ tịch Shah gửi thư xin lỗi ông Trump, bê bối cắt ghép phát biểu đã giáng đòn nặng nề vào BBC, khiến hai lãnh đạo cấp cao của họ là Tổng giám đốc Tim Davie và giám đốc điều hành kiêm trưởng bộ phận tin tức Deborah Turness phải từ chức.
Chính phủ Anh hiện không can thiệp, cho rằng đây là vấn đề riêng của BBC. Động thái được cho nhằm lấy lòng Tổng thống Mỹ trong vấn đề thương mại.
Nếu khởi kiện, đây sẽ là cuộc chiến pháp lý lớn đầu tiên giữa Tổng thống Trump với một kênh truyền thông nước ngoài. Trong trường hợp phải bồi thường 1 tỷ USD, BBC sẽ không đủ khả năng chi trả. Năm tài chính gần nhất, BBC có doanh thu 7,8 tỷ USD và chỉ đang có 627 triệu USD dự trữ.
Tuy nhiên, giới chuyên gia cho rằng số tiền đòi bồi thường nêu ra ban đầu chỉ là điểm bắt đầu và việc nguyên đơn ở Mỹ đưa ra yêu cầu bồi thường “khổng lồ” là điều thường thấy, nhằm tạo sức ép buộc bị đơn đàm phán dàn xếp. Mức bồi thường cuối cùng sẽ do thẩm phán hoặc bồi thẩm đoàn quyết định.
Tổng thống Trump năm 2024 từng kiện CBS đòi bồi thường 20 tỷ USD vì chỉnh sửa sai lệch nội dung cuộc phỏng vấn của ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris trong chương trình 60 Minutes. Tập đoàn Paramount, công ty mẹ của CBS, hồi tháng 7 dàn xếp với ông Trump bằng khoản bồi thường 16 triệu USD.
Cũng trong tháng 7, Tổng thống Trump kiện tờ Wall Street Journal đòi 10 tỷ USD vì một bài viết về quan hệ giữa ông và tỷ phú ấu dâm Jeffrey Epstein. Tờ báo phủ nhận mọi sai phạm, và vụ kiện đang tiếp diễn.
Như Tâm (Theo Al Jazeera, Guardian, Politico)