Tổng thống Donald Trump ngày 12/11 ký thông qua luật ngân sách giúp chính phủ Mỹ duy trì hoạt động đến hết ngày 30/1/2026, chấm dứt 43 ngày đóng cửa.
Đợt đóng cửa chính phủ lâu nhất trong lịch sử Mỹ đã khiến hàng loạt hoạt động liên bang đình trệ. Hàng trăm nghìn công chức không được nhận lương, hành khách mắc kẹt tại sân bay do nhiều chuyến bay bị hoãn hoặc hủy, nhiều gia đình phải xếp hàng ở các điểm phát thực phẩm từ thiện.
Bế tắc chỉ được tháo gỡ sau khi 8 thượng nghị sĩ phe Dân chủ chống lại chính sách chung của đảng để quay sang ủng hộ dự luật chi tiêu do đảng Cộng hòa đề xuất. Động thái này đã gây phẫn nộ bên trong đảng Dân chủ, khoét sâu chia rẽ và sau đó, một cuộc chiến đổ lỗi bắt đầu nổ ra.
Trong cuộc họp kín hôm 12/11, Susie Lee, nữ nghị sĩ đảng Dân chủ đến từ Nevada, đã tha thiết đề nghị các đồng nghiệp của mình tại Hạ viện “ngừng đấu đá lẫn nhau để cùng nhắm vào đảng Cộng hòa”, theo hai nguồn tin am hiểu vấn đề.
Tuy nhiên, không phải ai cũng lắng nghe bà. Nghị sĩ Dân chủ bang New York Alexandria Ocasio-Cortez lại lên tiếng chỉ trích 8 thượng nghị sĩ cùng đảng vì đã ủng hộ thỏa thuận mở cửa chính phủ, cáo buộc họ “hợp tác với phe Cộng hòa”.
Giờ đây, các chiến lược gia đảng Dân chủ cảnh báo những lục đục, chia rẽ mới phát sinh đang khiến họ xao nhãng khỏi nhiệm vụ chính là công kích đảng Cộng hòa trước cuộc bầu cử giữa kỳ quan trọng vào năm tới.
Gần như tất cả các ứng viên Dân chủ tranh cử vào Thượng viện đều lên án thỏa thuận này và hơn 10 hạ nghị sĩ đã kêu gọi đảng phế truất lãnh đạo phe thiểu số tại Hạ viện Chuck Schumer.
Những thành viên cấp tiến của đảng Dân chủ tại Hạ viện cũng công kích thỏa thuận trong các cuộc phỏng vấn truyền hình, video trực tiếp trên mạng xã hội và chương trình podcast, bày tỏ bực tức vì đảng đã nhượng bộ. Họ thậm chí còn bắt đầu gây quỹ từ chính cuộc xung đột nội bộ đảng đang diễn ra.
Nhưng một số thành viên đảng Dân chủ cho rằng cơn giận dữ của họ có nguy cơ phản tác dụng.
“Chúng tôi cũng không thích thỏa thuận này, nhưng không có nghĩa chúng tôi nghĩ các thành viên đảng Dân chủ nên công kích lẫn nhau vì nó”, Matt Bennett, chủ tịch Third Way, tổ chức nghiên cứu chính sách trung dung, cho hay. “Chúng ta cần giữ đúng trọng tâm là việc Tổng thống Trump và đảng Cộng hòa đã tước bỏ phúc lợi chăm sóc sức khỏe của hàng triệu người. Cuộc nội chiến đảng Dân chủ thực sự điên rồ và nó phải chấm dứt”.
Một chiến lược gia đảng Dân chủ giấu tên thậm chí còn mô tả tình hình hiện nay trong đảng là các thành viên “đứng thành vòng tròn rồi xả súng vào nhau”, cảnh báo đây là hành động vô nghĩa.
Những thành viên Dân chủ khác tại Hạ viện thì khẩn cầu các đồng nghiệp tìm cách buộc phe Cộng hòa phải chịu trách nhiệm về việc đóng cửa chính phủ, thay vì đổ lỗi lẫn nhau.
Tranh chấp nội bộ về cách thức kết thúc đợt đóng cửa chính phủ dài nhất đã phơi bày những chia rẽ sâu sắc đang lan rộng trong đảng Dân chủ. Một số đảng viên, thường là những người trẻ tuổi, muốn chống lại chương trình nghị sự của Tổng thống Donald Trump một cách quyết liệt. Trong khi đó, những người có tư tưởng truyền thống hơn lại không nghĩ rằng việc đứng lên chống lại ông Trump là chiến lược hay.
Theo Mark Longabaugh, nhà tư vấn kỳ cựu từng là chiến lược gia hàng đầu cho chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2016 của thượng nghị sĩ Bernie Sanders, đảng Dân chủ sẽ phải đối mặt rủi ro nếu “lơ là tập trung vào vấn đề chăm sóc sức khỏe cốt lõi cũng như thông điệp rằng đảng Cộng hòa phải chịu trách nhiệm”.
“Từ góc độ chính trị, các thành viên Dân chủ phải hướng mũi dùi vào đảng Cộng hòa, dù họ có giận dữ thế nào trước hành động phản bội của 8 thượng nghị sĩ”, ông nói.
Áp lực đoàn kết nội bộ hiện rất lớn, khi thời hạn cho vòng đấu chính trị tiếp theo đang đến gần. Vào tháng 12, đảng Dân chủ sẽ phải đấu tranh tại quốc hội để gia hạn các khoản trợ cấp trong Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Giá cả Phải chăng (ACA) sắp hết hạn. Đầu năm sau, họ tiếp tục phải đối mặt với một dự luật cấp ngân sách khác cho chính phủ.
Tất cả điều này đến vào thời điểm đặc biệt nguy hiểm đối với đảng Dân chủ, những người đang có tỷ lệ ủng hộ thấp kỷ lục và còn rất lâu mới phục hồi sau thất bại bầu cử nặng nề vào năm ngoái.
Đảng Dân chủ mới chỉ ghi nhận những tín hiệu tích cực đầu tiên vào tuần trước, khi các ứng viên của họ thể hiện vượt trội trong hai cuộc đua thống đốc bang và cuộc cạnh tranh ghế thị trưởng New York. Các cuộc thăm dò ý kiến công chúng cũng liên tục cho thấy người dân đổ lỗi cho đảng Cộng hòa nhiều hơn so với đảng Dân chủ vì khiến chính phủ đóng cửa.
“Thế nhưng, giờ đây, một lần nữa, đảng Dân chủ lại rơi vào hỗn loạn”, Jim Manley, phụ tá lâu năm của cựu lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mỹ Harry Reid, nói.
Đảng Cộng hòa đang vui mừng trước cuộc nội chiến mới nhất của phe Dân chủ, song một số người cũng cảnh báo rằng họ không nên hả hê quá đà.
Đảng Dân chủ đã giành ưu thế trong một cuộc khảo sát ý kiến cử tri gần đây về việc họ tin tưởng đảng nào sẽ giải quyết vấn đề chi phí bảo hiểm y tế tốt hơn. Mặt khác, chỉ một phần ba cử tri trong cuộc thăm dò của AP-NORC được công bố tuần qua ủng hộ cách Tổng thống Trump xử lý vấn đề chăm sóc sức khỏe.
“Cuộc chiến nội bộ lộn xộn của họ có thể làm phức tạp các cuộc bầu cử sơ bộ và tương lai đảng Dân chủ, nhưng nó không thể chống đỡ cho đảng Cộng hòa về vấn đề chăm sóc sức khỏe”, chiến lược gia Cộng hòa Matthew Bartlett lưu ý.
Nhưng không phải tất cả đảng viên Dân chủ đều bị cuốn vào vòng xoáy đổ lỗi và xa rời trọng tâm của mình.
Cựu thượng nghị sĩ Sherrod Brown hôm 10/11 công kích thượng nghị sĩ Cộng hòa Jon Husted vì “khiến dịch vụ y tế trở nên quá đắt đỏ đối với các chủ doanh nghiệp nhỏ” trong một bài đăng trên mạng xã hội, không nhắc đến mối chia rẽ bên trong đảng Dân chủ.
Thống đốc bang Maine Janet Mills trong khi đó chỉ trích gay gắt thượng nghị sĩ Cộng hòa Susan Collins vì bỏ phiếu chống lại nỗ lực gia hạn ACA song vẫn lên án các thượng nghị sĩ Dân chủ vì khiến chính phủ đóng cửa.
Trong cuộc đua vào Thượng viện ở Iowa, thượng nghị sĩ bang Zach Wahls đã bắt đầu cuộc họp báo hồi đầu tuần bằng cách kết hợp lời kêu gọi ông Schumer từ chức với một cuộc công kích về việc đảng Cộng hòa “từ chối gia hạn tài trợ chăm sóc sức khỏe”.
Tại đồi Capitol, ông Schumer hiện không phải đối mặt với mối đe dọa thực sự nghiêm trọng nào đối với vị trí lãnh đạo của mình, mặc dù niềm tin vào năng lực của ông đã bị giảm sút nghiêm trọng sau sự việc 8 thượng nghị sĩ “trở cờ” đứng về phe Cộng hòa, theo một nguồn tin giấu tên.
“Tôi hiểu nỗi thất vọng của cơ sở cử tri và các thành viên, nhưng chúng ta không thể dành hết thời gian để tấn công lẫn nhau”, ông Manley nói. “Tôi hy vọng đảng Dân chủ có thể quay lại cuộc tranh luận về y tế và đẩy đảng Cộng hòa vào thế phòng thủ”.
Vũ Hoàng (Theo Politico, AFP, Reuters)