Vợ chồng chị My có hai con, một trai và một gái, đều đang học tiểu học. Thu nhập bình quân mỗi tháng của gia đình khoảng 70 triệu, song phí thuê mặt bằng kinh doanh khá cao và phải thay phiên nhau chăm sóc người cha bị tai biến nên nhiều lần trì hoãn sinh thêm con. “Tôi muốn con chào đời lúc vợ chồng có nhiều thời gian chăm sóc và kinh tế vững vàng hơn”, chị giải thích.
Còn chị Hằng, 34 tuổi, mải theo đuổi sự nghiệp đến nay chưa tìm được ý trung nhân. Thấy kinh nguyệt thưa ít dần, chị đến Trung tâm hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội (IVF Tâm Anh) trữ đông trứng để giữ lại cơ hội làm mẹ.
Bác sĩ Nguyễn Phúc Hiếu cho hay đây là hai trong số trường hợp điển hình trữ đông trứng tại IVF Tâm Anh. Thống kê năm 2024, trung tâm tiếp nhận gần 200 phụ nữ trữ trứng chờ làm mẹ. Nửa đầu năm 2025, số ca tăng 30% so với cùng kỳ năm ngoái, độ tuổi trữ trứng trung bình từ 25 đến 38. Họ chủ yếu là phụ nữ độc thân chưa có ý định lập gia đình, kết hôn muộn, hoặc sắp điều trị ung thư, sử dụng hormone chuyển giới… Một số trường hợp dự trữ buồng trứng thấp cần gom trứng nhiều chu kỳ để làm IVF, đã kết hôn nhưng trì hoãn sinh con, hoặc đủ con nhưng trữ trứng để sinh thêm trong tương lai.
Tại Việt Nam, nhu cầu trữ trứng, tinh trùng ngày càng tăng do xu hướng kết hôn và sinh con muộn. Theo Tổng cục Thống kê, tuổi kết hôn trung bình của nữ giới đã tăng từ 27,5 tuổi năm 2019 lên gần 29,8 tuổi năm 2022, trong khi độ tuổi sinh sản lý tưởng được khuyến nghị là 20-30. Hiện có hơn 50 trung tâm IVF trên toàn quốc có khả năng trữ trứng, chi phí thực hiện dao động 50-100 triệu đồng mỗi chu kỳ, cộng thêm phí bảo quản hằng năm khoảng 6-8 triệu đồng.
Nghị định số 207/2025 của Chính phủ có hiệu lực từ ngày 1/10, phụ nữ độc thân được thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm nếu có nguyện vọng. “Trong bối cảnh mức sinh giảm và già hóa dân số tăng nhanh, các kỹ thuật bảo tồn sinh sản như trữ đông trứng, không chỉ giúp hàng nghìn gia đình có thêm cơ hội có con, mà còn góp phần ổn định nhân khẩu học dài hạn, thể hiện sự cởi mở, tôn trọng quyền sinh sản và lựa chọn của phụ nữ”, bác sĩ Hiếu chia sẻ.
Trên thế giới, xu hướng trữ trứng cũng tăng mạnh. Ở Nhật Bản, nơi báo động về tình trạng già hóa dân số, doanh thu thị trường trữ trứng và ngân hàng phôi năm 2023 đạt 182,2 triệu USD, dự kiến đạt 569,8 triệu USD vào năm 2030. Chương trình trợ cấp trữ trứng tự chọn tại Tokyo thu hút hơn 7.000 người quan tâm, dù chỉ hỗ trợ khoảng 200-300 người. Chi phí trữ trứng dao động 300.000-600.000 yên (1.900-3.800 USD).
Ở châu Âu, số ca trữ trứng vì lý do xã hội tăng 20% trong 10 năm qua, khoảng 60% phụ nữ trữ trứng ở độ tuổi 30-35, với tỷ lệ sinh con thành công từ trứng trữ đông đạt khoảng 20-30% mỗi chu kỳ. Doanh thu thị trường trữ trứng và ngân hàng phôi năm 2023 đạt hơn 1,6 triệu USD. Tại Mỹ, thị trường này đạt 1.025,9 triệu USD năm 2023 và dự kiến tăng lên 3.131,7 triệu USD vào 2030. Chi phí trung bình một chu kỳ tại Mỹ khoảng 15.000-20.000 USD, có thể gấp đôi nếu tính thêm thuốc và phí bảo quản.
Bác sĩ Hiếu cho hay quá trình trữ đông trứng thực tế không đơn giản. Việc lấy noãn, xử lý, đông lạnh và rã đông đòi hỏi phòng thí nghiệm đạt chuẩn quốc tế, công nghệ tiên tiến và đội ngũ chuyên viên phôi học có chuyên môn cao. Trứng rất khó trữ đông và rã đông vì là tế bào lớn, chứa nhiều nước, nhạy cảm hơn với thay đổi nhiệt độ, dễ hình thành tinh thể đá phá hủy cấu trúc khi làm lạnh.
Hiện với công nghệ thủy tinh hóa, tuổi sinh học của trứng được “đóng băng” tại thời điểm lấy mẫu. Trứng được trữ ở nhiệt độ -196 độ C trong môi trường nitơ lỏng vô thời hạn. Khi có nhu cầu sinh con, mẫu sẽ được rã đông, thụ tinh trong ống nghiệm với tinh trùng để tạo phôi và chuyển vào tử cung của người phụ nữ. Tại IVF Tâm Anh, nhờ công nghệ này, tỷ lệ trứng đảm bảo chất lượng sau rã đông đạt hơn 95% – gấp ba lần so với phương pháp đông lạnh chậm cũ, tỷ lệ thụ thai có thể tới 70%.
Song bác sĩ Hiếu khuyến cáo khả năng sinh sản của phụ nữ giảm dần sau tuổi 35, giảm mạnh sau 40 tuổi và gần như chấm dứt khi bước vào giai đoạn mãn kinh. Để đảm bảo chất lượng noãn, hạn chế nguy cơ thai bất thường, tốt nhất nên trữ đông trứng trước tuổi 35. Ngoài ra, tỷ lệ IVF thành công còn phụ thuộc vào sức khỏe tổng thể và kỹ thuật của cơ sở y tế. Vì vậy, phụ nữ khỏe mạnh có kế hoạch sinh con muộn chỉ nên đông lạnh trứng vài năm chờ sinh con.
Chị My được bác sĩ cho dùng thuốc kích trứng theo phác đồ cá thể hóa, siêu âm theo dõi sự phát triển của nang trứng. Khi noãn đạt đến kích thước phù hợp, bác sĩ chọc hút thu được 10 trứng đạt đủ điều kiện trữ đông. Vợ chồng chị dự tính trữ đông trứng 3-4 năm rồi sẽ IVF để sinh thêm con thứ ba.
Còn chị Hằng có chỉ số dự trữ buồng trứng chỉ 0.98, tức gần cạn kiệt nên được phải gom trứng nhiều chu kỳ. Sau 3 chu kỳ kích trứng, chị trữ đông 8 trứng chất lượng tốt, hàng năm gia hạn trữ trứng tại IVF Tâm Anh. “Tôi yên tâm vì sau này nếu lập gia đình hay làm mẹ đơn thân vẫn có thể có con”, chị chia sẻ.
Trịnh Mai