Tôi sinh ra và lớn lên ở Hà Nội, đã trải qua hơn ba mươi mùa đông với những cơn gió heo may đầu mùa, với cái rét khô, se se và trong trẻo của tháng 11. Thế nhưng năm nay, khi miền Bắc chính thức lập đông vào ngày 7/11, tôi mới thực sự ngỡ ngàng: Trời không rét, mà lại… nồm.
Không khí ẩm thấp như mùa xuân, sàn nhà “đổ mồ hôi”, quần áo phơi ba ngày vẫn ẩm, còn tường nhà thì như bị phủ một lớp sương mỏng. Cảm giác thật kỳ lạ, và có phần khó chịu.
Sáng sớm, mở cửa ra, tôi thấy hơi nước như phủ kín cả không gian. Cái ẩm len lỏi vào từng ngóc ngách của ngôi nhà, khiến chăn gối, quần áo, thậm chí giấy tờ trên bàn làm việc cũng trở nên dính dính. Đi lại trong nhà phải cẩn thận vì sàn trơn như được lau bằng nước.
Ở Hà Nội – nơi mà tháng 11 đáng lẽ là thời điểm đẹp nhất trong năm, khi nắng nhẹ, gió lạnh vừa đủ, trời xanh thì nay bầu trời lại phủ mây xám, không khí đặc quánh hơi nước.
Nhiều người xung quanh tôi cũng than phiền. Các bà nội trợ phải bật máy hút ẩm, điều hòa liên tục, còn những người làm việc văn phòng như tôi thì cảm thấy ngột ngạt. Quần áo giặt phơi hai ngày không khô, lại còn bốc mùi. Đồ điện tử cũng bắt đầu “ẩm mình”, laptop có khi bật lên thấy hơi nước đọng ở khe phím. Trẻ con thì khụt khịt mũi, người già ho khan, cảm cúm.
Trước đây, nồm thường xuất hiện vào khoảng sau Tết, nhưng năm nay, hiện tượng ấy đến sớm gần ba tháng.
Theo các bản tin thời tiết, độ ẩm không khí ở miền Bắc những ngày qua luôn trên 80%, thậm chí có thời điểm lên đến 90%. Trời không mưa, nhưng lại ẩm ướt như vừa dầm mưa xong. Những bức tường nhà cũ thì “toát mồ hôi”, còn nền gạch men thì trơn nhẫy, nhiều người phải rải giấy báo, bật quạt hong sàn suốt ngày.
Suốt bao năm sống ở Hà Nội, tôi quen với cảnh tháng 11 se lạnh, hanh khô, phải bôi thêm chút kem dưỡng cho đỡ nứt nẻ tay. Còn nay, thay vì da khô, tôi lại thấy mình… ướt át. Cái ẩm khiến người ta khó chịu, chật chội, và có phần bức bối.
Tôi tin rằng, đây không còn là câu chuyện thời tiết đơn thuần, mà là dấu hiệu của biến đổi khí hậu rõ rệt. Những năm gần đây, thời tiết Việt Nam ngày càng thất thường: mùa hè kéo dài, mùa đông đến muộn, và những hiện tượng “trái mùa” như nồm tháng 11 hay mưa dầm giữa mùa khô không còn hiếm.
Cái rét đậm, rét hại từng khiến Hà Nội tê buốt đầu năm giờ dường như biến mất; thay vào đó là những đợt “rét giả” ngắn ngủi, xen kẽ với những ngày oi ẩm.
Càng nghĩ, tôi càng thấy lo. Bởi biến đổi khí hậu không chỉ khiến con người khó chịu, mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe, sinh hoạt, và cả kinh tế. Những người kinh doanh hàng may mặc, đồ điện tử, hay làm nghề sơn sửa, nội thất… đều than phiền vì ẩm mốc, hàng hóa hư hại.
Người dân tốn thêm tiền điện cho máy hút ẩm, điều hòa, máy sấy quần áo. Trong khi đó, nhiều khu dân cư cũ, nhà thấp trũng phải đối mặt với tình trạng tường ẩm, nấm mốc, gây ảnh hưởng đến hô hấp và sinh hoạt hàng ngày.
Một điều đáng nói nữa là tâm trạng con người cũng bị ảnh hưởng. Cái ẩm ướt kéo dài khiến nhiều người thấy mệt mỏi, thiếu năng lượng. Tôi thấy rõ điều ấy trong chính bản thân mình, những buổi sáng u ám, ánh sáng yếu, sàn nhà lạnh buốt, khiến việc rời giường trở nên thật khó. Cả thành phố như khoác lên một lớp sương xám đục, nhịp sống dường như chậm lại.
Tôi nhớ Hà Nội của những mùa đông xưa – khi tiết trời khô lạnh, gió bấc thổi làm má người ửng hồng, áo len, khăn quàng tung bay trong nắng vàng. Tháng 11 khi ấy đẹp như một bài thơ, vừa dịu dàng, vừa tinh khôi. Còn nay, cũng là tháng 11, nhưng Hà Nội lại “ướt át” một cách lạ lùng.
Có lẽ, đó không chỉ là cảm thán của riêng tôi, mà là nỗi trăn trở chung của nhiều người những người đang chứng kiến sự thay đổi của thiên nhiên từng ngày, từng mùa. Chúng ta vẫn thường nói về biến đổi khí hậu như một điều xa xôi, nhưng giờ đây, nó đang gõ cửa từng ngôi nhà, thấm qua từng viên gạch, từng hơi thở.
Và tôi nghĩ, đã đến lúc mỗi người cần nghiêm túc hơn với môi trường sống của chính mình. Bớt sử dụng túi nilon, giảm khí thải, tiết kiệm năng lượng, những hành động nhỏ nhưng thiết thực. Bởi nếu chúng ta vẫn thờ ơ, có lẽ vài năm nữa, mùa đông Hà Nội sẽ chẳng còn là mùa đông nữa.