Dây thần kinh số 7 là dây thần kinh mặt, có chức năng điều khiển cơ mặt, giúp biểu lộ cảm xúc, cười, khóc, nhằm mắt và kiểm soát quá trình tiết nước bọt, nước mắt và cảm giác vị giác ở lưỡi.
Liệt dây thần kinh số 7 thường xảy ra cấp tính, tức đột ngột và trong thời gian tương đối ngắn, có thể tái phát.
Nguyên nhân
Dù nguyên nhân chính xác vẫn chưa được biết rõ, nhưng liệt dây thần kinh số 7 có liên quan đến các yếu tố sau:
-
Mang thai
-
Tiền sản giật nặng (huyết áp cao nguy hiểm khi mang thai)
-
Bệnh tiểu đường
-
Tăng huyết áp
-
Béo phì
-
Nhiễm trùng đường hô hấp trên
-
Tiền sử gia đình mắc bệnh liệt dây thần kinh số 7
-
Chấn thương ở mặt và đầu hoặc rối loạn chức năng của dây thần kinh điều khiển cơ ở mặt, cơ tuyến nước bọt, dây thần kinh chi phối cảm giác ở tai
-
Rối loạn chức năng dây thần kinh mặt có thể do virus herpes simplex, virus varicella-zoster gây bệnh zona và thủy đậu, virus quai bị, virus rubella hoặc cúm gây viêm
-
Khả năng miễn dịch suy giảm
Triệu chứng
-
Yếu cơ hoặc tê liệt chỉ ở một bên mặt
-
Miệng và lông mày trễ xuống
-
Không có khả năng hoặc khó nhắm mắt (bao gồm chớp mắt và nheo mắt
-
Khó khăn khi cười ở bên bị ảnh hưởng
-
Chảy nước dãi
-
Đau đầu
-
Mất vị giác ở hai phần ba phía trước của lưỡi
-
Nhạy cảm với âm thanh ở một bên tai
-
Đau tai bị ảnh hưởng
-
Đau cổ
-
Ù tai hoặc tiếng chuông trong tai
Chẩn đoán
Thông thường, bác sĩ hỏi về tiền sử bệnh lý và tiền sử gia đình của người bệnh để xác định các triệu chứng và thời điểm bắt đầu, các bệnh nhiễm trùng gần đây cũng như các yếu tố nguy cơ có thể mắc phải. Người bệnh có thể được kiểm tra phản ứng của cơ mặt thông qua biểu cảm khuôn mặt khác nhau.
Các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm hoặc hình ảnh không chẩn đoán liệt dây thần kinh số 7 nhưng giúp bác sĩ xác nhận chẩn đoán, loại trừ các nguyên nhân tiềm ẩn khác. Các xét nghiệm này có thể bao gồm:
-
Điện cơ đồ để đánh giá chức năng thần kinh
-
Chọc dò tủy sống để kiểm tra viêm màng não
-
Chụp cắt lớp vi tính (CT)
-
Chụp cộng hưởng từ (MRI) để loại trừ các tình trạng khác gây tổn thương thần kinh như đột quỵ và bệnh đa xơ cứng
-
Xét nghiệm máu để kiểm tra các tình trạng như bệnh Lyme và bệnh Sarcoidosis
Điều trị
Liệt mặt thường tự khỏi theo thời gian và điều trị góp phần giảm viêm và hỗ trợ phục hồi.
-
Thuốc giúp giảm sưng dây thần kinh, cải thiện tốc độ phục hồi
-
Thuốc kháng virus
-
Thuốc giảm đau
-
Thuốc nhỏ mắt, thuốc mỡ hoặc miếng che mắt để giữ ẩm cho mắt, bảo vệ giác mạc khỏi bị tổn thương
-
Vật lý trị liệu, massage mặt, châm cứu giúp cải thiện chức năng khuôn mặt, giảm đau.
-
Nếu các triệu chứng không tự khỏi, người bệnh có thể được tiêm botox.
-
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật cấy ghép dây thần kinh mặt.
Phòng ngừa
Không có cách nào ngăn ngừa hoàn toàn liệt mặt. Một số mẹo giúp giảm nguy cơ mắc bệnh như:
-
Quản lý các bệnh mạn tính như tiểu đường, tăng huyết áp
-
Tiêm chủng đầy đủ
-
Tránh tiếp xúc với các bệnh nhiễm trùng do virus
-
Giảm căng thẳng thông qua thiền chánh niệm, các bài tập thư giãn, hít thở sâu
-
Thay đổi lối sống khoa học, lành mạnh.
Anh Chi (Theo Health)
Các bài viết của VnExpress có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.