Miền Bắc lập đông ngày 7/11, nhưng đã nồm ẩm, độ ẩm không khí trên 80% khiến sàn và tường nhà “đổ mồ hôi”, quần áo phơi không khô. Thông thường cuối thu, đầu đông thời tiết chủ đạo của miền Bắc là nắng hanh, nhiệt độ ban ngày 27-32 độ C, độ ẩm không khí dưới 50%. Tuy nhiên, năm nay lạnh đến sớm, trời mưa nhiều, tiết thu duy trì chỉ khoảng hai tuần. Ba hôm nay, trời sương mù, mưa nhỏ cả ngày, nhiệt độ cao nhất khoảng 28 độ C, độ ẩm không khí trên 80%. Tường, sàn nhà nhớp nháp, gây cảm giác khó chịu, nguy cơ hư hại đồ điện tử.
Chuyên gia khí tượng đánh giá nồm ẩm xuất hiện vào tháng 11 là bất thường, còn theo các chuyên gia sức khỏe, thời tiết này làm bệnh hô hấp bùng lên, xương khớp đau nhức, da nguy cơ dị ứng tăng, đồng thời gây bất lợi cho tim mạch, tiêu hóa và sức khỏe tinh thần.
Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng, Hội Y học dưới nước và Oxy cao áp Việt Nam, cho biết một số nhóm bệnh dễ gặp, như sau:
Bệnh hô hấp
Độ ẩm cao tạo môi trường lý tưởng cho tác nhân gây bệnh đường hô hấp như cúm, viêm mũi họng, viêm phế quản, viêm phổi và hen phế quản gia tăng, nguy cơ phát ban như thủy đậu, sởi, rubella cũng cao hơn, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Dấu hiệu trẻ cần đi khám sớm gồm sốt cao không hạ, thở nhanh hoặc rút lõm lồng ngực, bú kém/biếng ăn, tím tái; người lớn chú ý dấu hiệu khó thở, đau tức ngực, ho kéo dài quá 10 ngày.
Đau xương khớp
Xương khớp đau tăng khi ẩm, lạnh do thay đổi áp suất và nhiệt độ làm gân cơ, mô sẹo co giãn bất thường, dịch khớp “đặc” hơn khiến khớp cứng, đau tăng ở người viêm khớp, thoái hóa khớp, loãng xương. Không khí ẩm còn khiến người dân ngại vận động, làm khớp kém linh hoạt. Cách xử trí hiệu quả là giữ ấm vùng cổ – vai – gối – bàn chân, vận động nhẹ hằng ngày (kéo giãn, đi bộ 20-30 phút trong nhà khô thoáng), tắm nước ấm, chườm ấm khớp đau. Tránh tự ý dùng thuốc giảm đau kéo dài, nếu sưng nóng đỏ, hạn chế vận động, cần khám chuyên khoa.
Dị ứng – bệnh da
Không khí ẩm cao khiến virus, vi khuẩn và nấm mốc sinh sôi, đồng thời hơi ẩm bám trên bề mặt đồ dùng, chăn ga, quần áo khiến vi nấm, dị nguyên hiện diện dày đặc trong nhà gây viêm da, hăm kẽ, nấm da, viêm nhiễm vùng kín… Nắng – mưa – lạnh thay đổi nhanh trong ngày làm cơ thể khó thích nghi, hệ miễn dịch hoạt động kém hiệu quả, tạo điều kiện cho bệnh bùng phát, nhất là ở trẻ nhỏ, người cao tuổi và người có bệnh nền.
Tim mạch – đột quỵ
Không khí ẩm làm hô hấp nặng nề, giảm trao đổi oxy, đồng thời biến thiên thời tiết sáng, trưa, tối khiến cơ thể khó thích nghi, có thể khởi phát đợt cấp phổi, cơn tăng huyết áp, suy tim, đột quỵ ở người lớn tuổi, COPD (phổi tắc nghẽn mạn tính), bệnh tim mạch. Dấu hiệu khẩn cấp là hụt hơi tăng nhanh, phù chân, đau ngực; dấu hiệu đột quỵ (méo miệng – yếu liệt tay chân – nói khó).
Sức khỏe tâm thần “đi xuống”
Trời âm u kéo dài, thiếu nắng và bí bách vì ẩm khiến cơ thể mệt mỏi, lờ đờ, thiếu động lực. Người có rối loạn lo âu, trầm cảm dễ bùng phát triệu chứng (cáu gắt, mất ngủ, giảm tập trung, bi quan). Duy trì nhịp sinh hoạt, ngủ đủ – đúng giờ, vận động nhẹ trong nhà thông thoáng, tiếp xúc ánh sáng ban ngày khi có thể sẽ giúp cải thiện.
Tiêu hóa – an toàn thực phẩm
Độ ẩm cao khiến thực phẩm dễ nhiễm khuẩn, gây đau bụng, tiêu chảy, nôn ói, viêm dạ dày – ruột. Cần bảo quản lạnh, đậy kín, ăn chín uống sôi, không dùng thực phẩm để lâu ở nhiệt độ phòng, vệ sinh bếp núc khô thoáng.
Các biện pháp bảo vệ gia đình trong những ngày nồm ẩm, như sau:
– Giữ nhà khô thoáng, dùng máy hút ẩm/điều hòa chế độ dry, đóng cửa khi độ ẩm ngoài trời cao, mở thông gió khi trời hanh.
– Kiểm soát nấm mốc bằng cách lau bề mặt bằng dung dịch vệ sinh phù hợp, giặt – sấy khô hoàn toàn chăn ga, rèm, quần áo, tránh phơi trong nhà ẩm kín.
– Vệ sinh thiết bị như máy lạnh, máy lọc không khí, máy giặt, khay nước ngưng.
– Giảm các dị nguyên: Hạn chế thảm dày, thú bông trong phòng ngủ, bọc nệm – gối chống bụi mạt.
– Giữ ấm cơ thể, đặc biệt vùng cổ, ngực, bàn chân; thay quần áo ướt mồ hôi kịp thời.
– Uống đủ nước và dinh dưỡng cân bằng cách tăng rau xanh, trái cây; hạn chế đồ ngọt, rượu bia, bổ sung bữa nóng, canh súp.
– Vận động hằng ngày như đi bộ trong nhà, bài tập kéo giãn, thăng bằng 20-30 phút.
– Tuân thủ thuốc nền: với người tăng huyết áp, tim mạch, COPD, hen, tiêm phòng theo khuyến cáo.
– Theo dõi dấu hiệu nặng như khó thở, tím tái, co kéo cơ hô hấp; đau ngực; sốt cao kéo dài; rối loạn ý thức, yếu liệt, tiêu chảy mất nước ở trẻ/già, cần đi khám ngay.
Thúy Quỳnh