Tôi là một phụ huynh có con đang học lớp 6. Khi nghe tin hành vi cưỡng ép con học tập quá sức có thể bị phạt đến 10 triệu đồng, tôi cảm thấy đó không chỉ là một quy định mang tính răn đe, mà còn là lời nhắc nhở nghiêm túc cho nhiều bậc cha mẹ về cách chúng ta đang đối xử với việc học của con.
Tôi từng chứng kiến một cậu bé hàng xóm lớp 7 phải đi học thêm bốn buổi tối một tuần. Mỗi lần về nhà, em lại than nhức đầu, đau bụng, mất ngủ. Sau đó, bác sĩ chẩn đoán em bị rối loạn lo âu vì học quá tải. Những con số điểm 9, điểm 10 khi đó chẳng còn ý nghĩa gì so với một đứa trẻ đang khủng hoảng tinh thần.
Nhiều cha mẹ nghĩ rằng ép con học là để “tạo thói quen chăm chỉ”. Nhưng sự thật là ép buộc chỉ tạo nên sự sợ hãi và chán ghét học tập. Khi học không còn là niềm vui, con sẽ học đối phó, học để làm hài lòng cha mẹ, chứ không học để hiểu và phát triển bản thân.
Con tôi từng có thời gian bị mẹ bắt học Toán mỗi tối, dù bé chỉ muốn đọc sách hoặc chơi thể thao. Kết quả là con học ngày càng tệ hơn, không phải vì con không hiểu bài, mà vì con không còn động lực. Chỉ khi tôi thay đổi cách tiếp cận – cho con được lựa chọn thời gian và cách học phù hợp – thì con mới học tốt hơn và tự giác hơn.
Nhiều phụ huynh tin rằng “càng học nhiều, càng giỏi, càng thành công”. Nhưng thực tế, thành công của một con người không chỉ đến từ điểm số, mà còn từ khả năng sáng tạo, giao tiếp, tư duy phản biện và kỹ năng sống – những điều mà học quá sức lại vô tình bóp nghẹt.
>> Thách thức khi phạt tiền cha mẹ ép con học
Không ít học sinh đạt điểm cao, đậu trường chuyên lớp chọn, nhưng khi bước ra đời lại thiếu khả năng tự lập, thiếu kỹ năng xã hội, và dễ gục ngã trước áp lực công việc. Trong khi đó, nhiều người từng học trung bình, nhưng có khả năng thích nghi, tư duy mở, và đam mê riêng, lại trưởng thành và hạnh phúc hơn. Việc học cần hướng đến năng lực toàn diện và niềm hứng khởi lâu dài, chứ không phải chỉ là cuộc chạy đua điểm số tạm thời.
Không gì đau lòng hơn khi con sợ chính cha mẹ của mình. Khi bị ép học, trẻ thường cảm thấy mình không được hiểu, không được tôn trọng. Dần dần, các em thu mình lại, ngại chia sẻ, và có xu hướng giấu giếm mọi cảm xúc thật. Tôi từng đọc nhiều câu chuyện đau lòng về những đứa trẻ căng thẳng vì bị ép học, đến mức chống đối, bỏ học, thậm chí tổn thương chính mình. Tất cả đều xuất phát từ việc cha mẹ quá chú trọng đến thành tích, mà quên rằng tình yêu thương và sự thấu hiểu mới là “bài học đầu tiên” của con.
Tuổi thơ chỉ đến một lần. Nếu quãng thời gian đó chỉ toàn áp lực học hành, thì khi trưởng thành, con sẽ mang theo những tổn thương và tiếc nuối. Một đứa trẻ có tuổi thơ cân bằng, được chơi, được khám phá, được học theo khả năng, sẽ có tinh thần vững vàng và nhân cách hài hòa hơn. Khi con tôi được ngủ đủ giấc trước 10 giờ tối, được đi đá bóng, đọc truyện, chơi đàn, tôi thấy con vui vẻ hơn, nói chuyện nhiều hơn và học tốt hơn. Chính sự hạnh phúc ấy mới là nền tảng cho việc học thật sự hiệu quả.
Tôi cho rằng, quy định xử phạt cha mẹ ép con học quá sức là cần thiết, không phải để trừng phạt, mà để người lớn thức tỉnh. Chúng ta đang sống trong thời đại mà tri thức có thể đến từ mọi nơi – Internet, trải nghiệm, xã hội – chứ không chỉ từ sách vở. Vậy nên, điều quan trọng nhất không phải là ép con học thật nhiều, mà là giúp con yêu việc học và biết cách học.
- ‘Bỏ xét tuyển học bạ để học sinh Việt không thành cỗ máy điểm cao’
- Trường than vãn chương trình quá tải nhưng dạy thêm STEM, Kỹ năng sống
- Tôi thương học sinh Hà Nội phải đi học thứ bảy
- Tôi thương những đứa trẻ Việt ở Canada bị bắt đi học thêm tối ngày
- Cháu gái òa khóc vì vừa vào lớp 1 đã phải học thuộc bảng cửu chương
- Tôi thương học sinh phải tựu trường từ đầu tháng 8