Huế những ngày cuối năm lại bước vào mùa mưa lũ. Với người dân vùng trũng thấp như Quảng Điền, Phong Điền hay Hương Trà, lũ không còn là điều bất ngờ, mà là một phần quen thuộc của cuộc sống.
Thế nhưng, mỗi mùa nước dâng vẫn là một thử thách, buộc họ phải chuẩn bị, thích nghi và cùng nhau vượt qua.
Trước khi mưa lớn kéo dài, người dân đã bắt đầu “chiến dịch chống lũ”. Từ việc kiểm tra mái nhà, chằng chống cửa sổ, kê cao đồ đạc đến dự trữ lương thực, nước sạch, pin sạc và thuốc men, mọi thứ được thực hiện một cách bài bản.
Khi nghe tin nước sắp lên, cả con ngõ nhỏ nơi tôi sống lại í ới gọi nhau: người thì mua mì gói, người chuẩn bị lương khô, người hứng sẵn nước mưa và trữ vài bình nước sôi trong phích lớn.
Kinh nghiệm của những mùa lụt trước là: nước dâng thì điện, nước máy đều có thể mất, nên phải dự trữ (pin sạc dự phòng) kỹ. Cả ngõ có khi bị cô lập hoàn toàn, nước dâng ngập đến hai mét, không thể lội ra ngoài.
Những ngày bị cô lập, khi đường ngập sâu, điện mất, sóng yếu, điều quan trọng nhất là giữ bình tĩnh. Người dân Huế chúng tôi đã quen với việc hứng nước mưa, đun sôi nước dự trữ, chia khẩu phần ăn hợp lý và chỉ bật điện thoại khi thật cần thiết để tiết kiệm pin. Mấy ngày liền không thể ra ngoài, nhưng cả nhà vẫn ổn nhờ chuẩn bị kỹ và không hoảng sợ.
Ngoài việc tự lo cho mình, tinh thần tương trợ giữa người dân Huế trong mùa lũ luôn khiến ai chứng kiến cũng xúc động. Khi nước dâng cao, những chiếc ghe, xuồng máy của thanh niên trong làng trở thành phương tiện cứu trợ, đưa người già, trẻ nhỏ đến nơi an toàn. Những thùng mì, bao gạo, đèn pin được chuyền tay qua dòng nước lạnh, không cần ai bảo ai, chỉ cần thấy nhau là giúp.
Sau khi nước rút, người dân lại bắt tay vào dọn dẹp, khử khuẩn, khôi phục sinh hoạt. Công việc nặng nhọc, mùi bùn và rác ám khắp nơi, nhưng ai nấy đều động viên nhau. Mấy hôm nay, mỗi khi nước rút xuống, cả ngõ tôi lại í ới nhau dậy từ 3 giờ sáng để xúc bùn, dọn rác. Cứ như thế, qua mỗi mùa lụt, chúng tôi lại gần nhau hơn, hiểu nhau hơn.
Trong những ngày bị cô lập, từng bữa cơm, từng lon gạo đều được san sẻ. Nhà nào cao, an toàn hơn thì mở cửa đón hàng xóm vào trú tạm.
Từ những trải nghiệm ấy, người dân vùng thấp Huế đúc kết được nhiều bài học sinh tồn quý giá: luôn chuẩn bị sẵn sàng, giữ bình tĩnh khi bị cô lập, tiết kiệm nguồn lực và quan trọng nhất là không để ai bị bỏ lại phía sau.
Lũ đến rồi đi, để lại lớp bùn dày nhưng cũng để lại những câu chuyện đẹp về tình người, sự sẻ chia và sức bền của con người xứ Huế.
Tôi nghĩ, sống chung với lũ không chỉ là kỹ năng, mà là một phần văn hóa thích nghi. Sau mỗi mùa nước nổi, người dân Huế lại đứng dậy, vá lại mái nhà, trồng lại luống rau, và mỉm cười đón nắng trở lại, như cách họ vẫn kiên cường qua bao mùa mưa lũ.
Lê Quý Hoàng