Theo dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng, Chính phủ đề xuất mở rộng diện phải kê khai tài sản từ doanh nghiệp nhà nước 100% vốn sang cả doanh nghiệp Nhà nước nắm trên 50% vốn điều lệ hoặc cổ phần có quyền biểu quyết.
Góp ý tại phiên họp tổ sáng 5/11, đại biểu Quốc hội Trương Trọng Nghĩa (Đoàn Luật sư TP HCM) nói Nhà nước hiện cho phép tuyển dụng người không phải đảng viên, kể cả người nước ngoài, làm lãnh đạo doanh nghiệp nhà nước. Nếu theo dự luật, doanh nghiệp thuê chuyên gia nước ngoài làm giám đốc thì người này phải tuân thủ Luật Phòng chống tham nhũng, kê khai thu nhập và chịu sự giám sát của cơ quan có thẩm quyền.
Tuy nhiên theo ông, yêu cầu kê khai toàn bộ tài sản trong và ngoài nước, kể cả của vợ con như công chức Việt Nam, là bất hợp lý và có thể khiến chuyên gia không chấp nhận. “Đó là quyền riêng tư, quyền cá nhân bất khả xâm phạm, đặc biệt với công dân nhiều quốc gia”, ông nói.
Ông Nghĩa cho rằng Chính phủ không nên lo ngại không kiểm soát được tham nhũng trong nhóm này, vì với công nghệ hiện nay, Nhà nước có nhiều biện pháp giám sát khác. “Cần thiết kế điều khoản chặt chẽ, tránh gây khó cho việc thu hút người tài, nhất là chuyên gia nước ngoài làm việc trong khu vực công”, ông nói.
Đại biểu Trần Công Phàn (Phó chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam) đồng tình với việc mở rộng diện kê khai đối với doanh nghiệp Nhà nước nắm trên 50% vốn. “Xu thế hiện nay, doanh nghiệp 100% vốn nhà nước rất ít. Những người được giao quản lý phần vốn nhà nước tại doanh nghiệp vẫn cần có trách nhiệm kê khai”, ông nói.
Tuy nhiên, ông cũng cho rằng cần xem xét trường hợp người nước ngoài làm giám đốc doanh nghiệp nhà nước có phải kê khai tài sản hay không. “Tôi kiến nghị Chính phủ xây dựng chính sách riêng cho nhóm này”, ông nêu quan điểm.
Theo Ủy ban Pháp luật và Tư pháp – cơ quan thẩm tra dự án luật, việc mở rộng diện kê khai giúp quản lý chặt vốn, tài sản nhà nước tại doanh nghiệp, nâng cao hiệu quả phòng chống tham nhũng, tránh bỏ sót nhóm cá nhân được giao quản lý tài sản công nhưng không có nghĩa vụ kê khai.
Dự thảo xác định dù doanh nghiệp nhà nước nắm trên 50% vốn có sự tham gia của tư nhân hoặc đầu tư nước ngoài, Nhà nước vẫn giữ quyền chi phối và có thể yêu cầu lãnh đạo kê khai tài sản, thu nhập. Quy định này cũng phù hợp chủ trương cổ phần hóa, khi số doanh nghiệp 100% vốn nhà nước ngày càng ít.
Nghị định 249/2025 quy định người Việt Nam ở nước ngoài và người nước ngoài đủ tiêu chí chuyên gia có thể được lựa chọn làm việc trong cơ quan, tổ chức của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, tổ chức chính trị – xã hội, lực lượng vũ trang và doanh nghiệp nhà nước thực hiện các chương trình, dự án khoa học, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số.
Quốc hội sẽ thảo luận dự án luật vào ngày 21/11 và dự kiến thông qua ngày 11/12.
Sơn Hà