Hàng chục nghìn người đã cố gắng thoát khỏi El Fasher, thủ phủ bang Bắc Darfur, Sudan, sau khi Lực lượng Hỗ trợ Nhanh (RSF), nhóm vũ trang đối đầu với quân đội chính phủ, chiếm thành phố này hôm 26/10 và bắt đầu cuộc thảm sát quy mô lớn.
Để thoát khỏi cảnh bị bắn giết trong thành phố, họ phải băng qua những khu vực trống trải xung quanh và tìm đường đến thị trấn Tawila, cách El Fasher khoảng 65 km. Hành trình này nguy hiểm đến mức những khu vực đó được gọi là “cánh đồng chết”, nơi các tay súng RSF sẵn sàng truy đuổi và hạ sát dân thường đang tháo chạy.
“Thi thể nằm la liệt khắp nơi. Nhiều người còn bị xe cán qua”, Saeeda, 28 tuổi, người phụ nữ đã đến được Tawila, cho biết. “Khi chúng tôi đang đi trên đường, họ đến bắt các cô gái trong nhóm, chọn lấy vài người rồi lôi đi”.
Lời kể của những người tháo chạy được khỏi El Fasher những ngày gần đây cho thấy RSF đã tiến hành một chiến dịch hủy diệt trên diện rộng ở thành phố, biến nơi đây thành địa ngục.
Hàng trăm người đến khu tị nạn tại Tawila với những vết thương do đạn bắn và không ít người có dấu hiệu bị tra tấn, theo các nhân viên y tế địa phương. Trẻ em thường được đưa đến không phải bởi cha mẹ mà bởi những người lạ cùng chạy trốn. Cha mẹ các em có thể đã chết ở El Fasher hoặc bị giết trên đường bỏ chạy. Hiện tại, hàng nghìn người vẫn mất tích.
“Câu hỏi của chúng tôi rất đơn giản: Họ ở đâu? Những người còn lại đang ở đâu? Điều này vô cùng đáng lo ngại và đáng sợ”, Sylvain Penicaud, lãnh đạo bệnh viện Bác sĩ Không Biên giới ở Tawila, nói. “Chúng tôi sợ rằng họ đang bị bắt để tống tiền hoặc đã bị sát hại”.
Tổ chức Di cư Quốc tế ước tính khoảng 70.000 người đã tìm cách thoát khỏi El Fasher kể từ khi thành phố thất thủ, nhưng chưa đầy 10.000 người đến được điểm ẩn náu an toàn ở Tawila.
Một người đàn ông kể rằng anh và vợ cùng khoảng 300-400 gia đình đã dừng chân nghỉ ngơi tại một trường học ở Geurnei sau khi thoát khỏi El Fasher. “Các tay súng đến, yêu cầu thanh niên ra khỏi hàng, rồi hành quyết họ ngay trước mặt chúng tôi”, người này kể. “Tôi đã chứng kiến 18 người bị giết như vậy, và sau đó phải dùng tay không để chôn cất họ”.
Ảnh vệ tinh hôm 30/10 cho thấy nhiều đống đất giống mộ mới đắp cạnh trường học ở Geurnei.
Phần lớn thế giới, kể cả Liên Hợp Quốc, đến nay vẫn chưa biết quy mô chính xác của cuộc thảm sát đang diễn ra bên trong và xung quanh El Fasher, nơi liên lạc phần lớn đã bị cắt đứt.
“Họ đối xử với chúng tôi rất tàn bạo, đánh đập, hành quyết. Một số người bị đưa đi chỉ vì màu da”, Nasreldin, cư dân El Fasher đã trốn tới Tawila cùng con, kể. “Bất kỳ ai rời khỏi thành phố đều bị coi là kẻ thù của RSF. Chỉ cần bạn da đen, họ sẽ mặc định coi bạn là lính thuộc quân đội Sudan hoặc thuộc về chế độ cũ”.
Trong một diễn biến đáng báo động, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tuần trước xác minh được RSF đã tấn công vào bệnh viện cuối cùng còn hoạt động của El Fasher, giết chết hơn 450 người. Và hôm 3/11, hệ thống phân loại an ninh lương thực toàn cầu IPC đã tuyên bố nạn đói đang diễn ra ở thành phố.
“Họ đã hành quyết một số người khi xông vào bệnh viện, những người khác tỏa đi ẩn náu ở khắp nơi nên những kẻ tấn công không tìm thấy”, Saeeda, một trong các nhân chứng, nhớ lại.
Khi Saeeda rời khỏi bệnh viện, nơi người phụ nữ tìm tới để trú ẩn vì nhà của cô đã bị pháo kích, “xác chết ở khắp mọi nơi”.
“Chúng tôi lang thang suốt hai ngày. Khi pháo kích trở nên dữ dội hơn, chúng tôi lại trốn vào một tòa nhà nào đó. Khi tòa nhà bị nhắm mục tiêu, chúng tôi lại chạy và trốn ở nơi khác. Có rất nhiều người chết trong lúc chúng tôi bỏ chạy như vậy”, Fatima, 48 tuổi, kể về cuộc tấn công của RSF vào El Fasher nhằm kiểm soát thành phố.
Theo Hội đồng Tị nạn Na Uy, thoát khỏi El Fasher là một hành trình gian khổ, nơi người dân liên tục bị các tay súng rình rập, thường xuyên đối mặt nguy cơ bị bắt, tống tiền, quấy rối hay bạo lực tình dục. Nhiều người phải chịu đói trên suốt quãng đường, chấp nhận ăn thức ăn gia súc để sống sót.
Cậu bé 12 tuổi Abdiwahab khóc nức nở khi kể lại những gì đã xảy ra với em khi chạy trốn khỏi El Fasher. Rời thành phố hôm 26/10 cùng cha và các anh chị, sau ba ngày đi bộ, Abdiwahab đến được Tawila nhưng chỉ có một mình.
“Hỗn loạn khiến cháu lạc mất mọi người. Giờ chỉ có mình cháu ở đây”, Abdiwahab nói. “Cháu nhiều lần bị RSF bắt trên đường. Họ đánh đập, hành hạ cháu, cho rằng cháu là gián điệp”.
Theo lời Abdiwahab, các tay súng RSF đã bắt mẹ và chị của em khoảng một tháng trước, nhưng hiện em không biết họ còn sống hay không.
Ali, người đã trở thành tình nguyện viên cứu trợ ở Tawila sau khi chạy trốn khỏi El Fasher hơn hai tuần trước, đang nhận trách nhiệm trông nom Abdiwahab.
Theo Ali, cậu bé có dấu hiệu sang chấn tâm lý, sợ hãi rằng bất kỳ ánh sáng nào xuất hiện vào ban đêm cũng đều là xe của RSF đang đến bắt mình. “Cậu bé nhìn thấy ánh sáng ở xa và ghì chặt lấy tôi, la hét, cơ thể cứng đơ lại”, anh mô tả.
Ali cho hay mỗi ngày đều có nhiều trẻ em đến trại tị nạn một mình, trong đó nhiều em mất cha mẹ trên đường di tản.
“Mới hôm qua, có hai bé sinh đôi khoảng 10 tuổi đến cùng một phụ nữ. Người này cho biết cha mẹ của các em đã chết trên đường đi”, Ali nói. “Mọi thứ thật khủng khiếp. Mọi người đến với tình trạng rất khác nhau, một số bị thương tích và suy dinh dưỡng. Không ít người van xin chúng tôi đi cứu những người khác đang ở trên đường vì nhiều người đã chết khi cố gắng đến Tawila”.
Một cậu bé đến Tawila tuần trước cho hay cha mẹ và các anh chị của em đều thiệt mạng trong cuộc tấn công của RSF khi họ cố gắng trốn khỏi El Fasher. Với bàn chân bị thương, cậu bé lang thang một mình đến cổng phía bắc thành phố và được những người di tản khác đưa lên xe tải đến Tawila.
“Giờ cháu trơ trọi ở đây”, cậu bé nói. “Ban đêm, cháu sẽ tìm đến nơi mọi người tụ tập ngủ cùng nhau rồi nằm gần họ. Cháu ước có ai đó giúp cháu”.
Vũ Hoàng (Theo BBC, AFP, Reuters)