Tôi vừa chính thức nghỉ chạy xe ôm công nghệ sau bảy năm rong ruổi trên khắp những con đường Hà Nội. Lúc tháo chiếc mũ bảo hiểm và túi áo đồng phục đã phai màu, tôi cảm giác như trút được gánh nặng, nhưng cũng là một nỗi buồn lặng lẽ. Tôi từng nghĩ, nghề này sẽ chỉ là tạm thời, làm vài năm để “kiếm vốn” rồi tìm việc đúng chuyên ngành. Nhưng rồi, vài tháng thành vài năm, tôi bị cuốn vào guồng quay kiếm tiền hằng ngày, để rồi đánh mất chính mình lúc nào không hay.
Tôi tốt nghiệp đại học ngành quản trị kinh doanh, ra trường năm 2017. Khi ấy, bạn bè tôi tỏa đi các công ty, văn phòng, còn tôi loay hoay tìm việc. Mức lương khởi điểm 7–8 triệu đồng không đủ trang trải chi phí trọ và sinh hoạt ở thành phố, tôi chọn chạy xe công nghệ để “làm tạm” một thời gian.
Thời điểm đó, nghề tài xế công nghệ nở rộ. Thu nhập của tài xế trung bình 12–15 triệu đồng một tháng (gấp đôi dân văn phòng), thậm chí có người đạt 20 triệu nếu chịu khó chạy. Tôi cũng nhanh chóng bị cuốn vào cảm giác “kiếm tiền nhanh” ấy, không bị sếp mắng, không gò bó giờ giấc, chỉ cần chịu khó là có tiền. Tôi tự nhủ: “Chạy vài năm rồi tính tiếp”.
Nhưng sau bảy năm, tấm bằng đại học của tôi vẫn nằm yên trong ngăn kéo. Bạn bè cùng khóa nhiều người đã lên quản lý, có người mở công ty riêng, còn tôi vẫn đều đặn bật ứng dụng mỗi sáng, chạy xuyên qua những cơn mưa, những giờ cao điểm tắc đường và khói bụi.
Nếu ai từng nghĩ nghề này là “tự do, thoải mái”, hãy thử làm vài tháng để hiểu.
Mùa hè, 40 độ C ngoài đường như đốt da, người tôi ướt đẫm mồ hôi, nước uống bao nhiêu cũng vẫn khát cháy cổ. Mùa đông, gió “cắt da, cắt thịt”, tay tôi tê buốt nhưng vẫn phải cầm lái. Ngày mưa, tôi bị tạt ướt người, lạnh ngắt, nhưng khách vẫn hối: “Anh đi nhanh chút”.
Trung bình một tài xế như tôi chạy 200–250 km mỗi ngày, từ 7h sáng đến 10h đêm, chỉ nghỉ lúc ăn cơm bụi hay đổ xăng. Chi phí xăng xe, điện thoại, khấu hao xe chiếm 40–50% thu nhập. Sau khi trừ hết, một tháng tôi chỉ còn lại khoảng 8–10 triệu đồng, trong khi không có bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội hay chế độ nghỉ phép nào.
>> Kỹ sư xây dựng tháo chạy sau 4 năm chạy xe ôm công nghệ
Theo thống kê của Hiệp hội Vận tải Việt Nam, đến năm 2024 có khoảng 300.000 tài xế công nghệ đang hoạt động thường xuyên trên các nền tảng. Phần lớn họ là lao động trẻ, trong đó không ít người từng có bằng cao đẳng, đại học nhưng rẽ hướng vì cho rằng “nghề này dễ kiếm”. Nhưng ít ai biết, phần lớn trong số đó nghỉ việc sau 3 năm, chủ yếu vì kiệt sức, thu nhập giảm và thiếu ổn định lâu dài.
Tôi từng bị tai nạn nhẹ hai lần, xước chân tay, gãy gương xe, may mắn không nghiêm trọng. Nhưng có những đồng nghiệp của tôi thì không may mắn như vậy. Một người mà tôi biết bị gãy xương chân, phải nghỉ nửa năm, mà không có bất kỳ khoản bồi thường nào.
Bảy năm qua, tôi đã bỏ lỡ quá nhiều thứ: không có thời gian học thêm, không có cơ hội thăng tiến, không tích lũy được kinh nghiệm nghề nghiệp nào ngoài việc “đón khách nhanh, đi đường ngắn”. Tuổi trẻ của tôi trôi qua trong tiếng còi xe, khói bụi và những đơn hàng nối tiếp nhau.
Nhiều người bảo: “Có tiền tiêu là được rồi, làm gì phải nghĩ xa”. Nhưng đến năm thứ bảy, khi nhìn lại, tôi mới thấy mình đang tụt lại phía sau quá xa. Công nghệ thay đổi, bạn bè trưởng thành, còn tôi vẫn dậy sớm mỗi sáng chỉ để lo đủ chi tiêu ngày hôm nay.
Tôi hối hận không phải vì nghề này không đáng quý. Mỗi nghề đều có giá trị riêng, và tôi tôn trọng tất cả những ai mưu sinh lương thiện. Nhưng tôi hối hận vì đã đánh đổi tuổi trẻ, sức khỏe và cơ hội nghề nghiệp chỉ để theo đuổi sự “tự do” ảo tưởng, mà thực chất là chuỗi ngày không lối thoát.
Tôi không phủ nhận, làm tài xế công nghệ là lựa chọn phù hợp với nhiều người đặc biệt là lao động phổ thông, người cần việc tạm thời, hoặc muốn có thêm thu nhập. Nhưng với người trẻ có bằng cấp, có chuyên môn, tôi khuyên các bạn hãy cân nhắc kỹ. Nghề này không sai, nhưng nó không thể là con đường lâu dài. Bởi khi tuổi tác tăng, sức khỏe giảm, bạn sẽ hiểu rằng không thể chạy xe cả đời. Và khi đó, quay lại tìm việc đúng chuyên ngành đã là điều rất khó.
- Trái đắng kiếm sống từng đồng khi làm xe ôm công nghệ
- ‘Cú tát’ 13.000 đồng khiến tôi nản lòng làm shipper
- ‘Cú tát’ làm shipper kiếm 14 triệu đồng một tháng
- Làm shipper tháng kiếm 18 triệu đồng – từ mơ mộng đến vỡ mộng
- ‘Tốn 16 năm ăn học chỉ để chạy xe ôm công nghệ’
- Khi cử nhân đại học kéo nhau xuống đường làm shipper, xe ôm công nghệ